Ο Λαογραφικός Όμιλος "ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ"
σε συνεργασία με το χορευτικό τμήμα του Καλοχωρίου του ΠΟΔΕ
παρουσιάζουν τη μουσικοχορευτική θεατρική παράσταση
εν Μακεδονία
στιγμές του Μεγάλου Αγώνα
στις 19 Μαρτίου 2010 και ώρα 9.00 μ.μ.
στην αίθουσα Τέχνης Κοζάνης.
Είσοδος ελεύθερη.
Σκηνή 1η
Εν Μακεδονία, 5 Απριλίου 1905
Ονομάζομαι Καρατζόπουλος Δημήτρης, ετών 34, μόνιμος κάτοικος Αθηνών, φωτογράφος στο επάγγελμα. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 η ζωή για ένα φωτογράφο στην Αθήνα ήταν ανιαρή. Είχα βαρεθεί να φωτογραφίζω κυρίες με καπέλα και μεταξωτά φορέματα. Στα τέλη του 1904 αποφάσισα να ανέβω στη Μακεδονία. Η τύχη με βοήθησε, γιατί πήγα ως απεσταλμένος ενός βρετανικού ειδησεογραφικού πρακτορείου.
Έφτασα στη Θεσσαλονίκη το Μάρτιο του 1905. Για μας στην Αθήνα ακούγοντας τις ιστορίες, ο Μακεδονικός αγώνας ήταν απλά μια ηρωική ανόρθωση του ελληνικού ηθικού. Για τους Μακεδόνες όμως ήταν πράγματι ο Αγώνας. Ένας Αγώνας εθνικής επιβίωσης των Ελλήνων κατοίκων της Μακεδονίας έναντι των Βουλγάρων που με τρομοκρατία, βιαιοπραγίες και προπαγανδισμούς, διεκδικούσαν τον εκβουλγαρισμό αυτής της ελληνικότατης ιστορικά γης.
Ήρθε η ώρα της πρώτης αποστολής. Μια ομάδα θα πηγαίναμε σε ένα χωριό της Αριδαίας. Σκοπός μας ήταν η προμήθεια εφοδίων και χρημάτων καθώς και η μεταφορά σημαντικών πληροφοριών που δεν έπρεπε να φτάσουν σε αυτιά Βουλγάρων ή Τούρκων. Η συνάντηση έγινε βράδυ σε ένα σπίτι, όπου γινόταν αρραβώνας. Ήταν πολύ καλή κάλυψη για να δικαιολογηθεί η συγκέντρωση τόσων ανθρώπων για να μη δημιουργηθούν υποψίες. Ακουγόταν γέλια, χαρές, μουσική και παράλληλα γινόταν οι απαραίτητες διεργασίες για τον Αγώνα.
Ονομάζομαι Καρατζόπουλος Δημήτρης, ετών 34, μόνιμος κάτοικος Αθηνών, φωτογράφος στο επάγγελμα. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 η ζωή για ένα φωτογράφο στην Αθήνα ήταν ανιαρή. Είχα βαρεθεί να φωτογραφίζω κυρίες με καπέλα και μεταξωτά φορέματα. Στα τέλη του 1904 αποφάσισα να ανέβω στη Μακεδονία. Η τύχη με βοήθησε, γιατί πήγα ως απεσταλμένος ενός βρετανικού ειδησεογραφικού πρακτορείου.
Έφτασα στη Θεσσαλονίκη το Μάρτιο του 1905. Για μας στην Αθήνα ακούγοντας τις ιστορίες, ο Μακεδονικός αγώνας ήταν απλά μια ηρωική ανόρθωση του ελληνικού ηθικού. Για τους Μακεδόνες όμως ήταν πράγματι ο Αγώνας. Ένας Αγώνας εθνικής επιβίωσης των Ελλήνων κατοίκων της Μακεδονίας έναντι των Βουλγάρων που με τρομοκρατία, βιαιοπραγίες και προπαγανδισμούς, διεκδικούσαν τον εκβουλγαρισμό αυτής της ελληνικότατης ιστορικά γης.
Ήρθε η ώρα της πρώτης αποστολής. Μια ομάδα θα πηγαίναμε σε ένα χωριό της Αριδαίας. Σκοπός μας ήταν η προμήθεια εφοδίων και χρημάτων καθώς και η μεταφορά σημαντικών πληροφοριών που δεν έπρεπε να φτάσουν σε αυτιά Βουλγάρων ή Τούρκων. Η συνάντηση έγινε βράδυ σε ένα σπίτι, όπου γινόταν αρραβώνας. Ήταν πολύ καλή κάλυψη για να δικαιολογηθεί η συγκέντρωση τόσων ανθρώπων για να μη δημιουργηθούν υποψίες. Ακουγόταν γέλια, χαρές, μουσική και παράλληλα γινόταν οι απαραίτητες διεργασίες για τον Αγώνα.
2η σκηνή
Δε θα ξεχάσω αυτή τη στιγμή που καπεταναίοι και Μακεδονομάχοι ήρωες στήθηκαν μπροστά μου για να την απαθανατίσω. Ο επόμενος σταθμός ήταν οι Σέρρες. Είχα ακούσει πολλά γι’ αυτά τα μέρη και για τους αγωνιστές Μακεδονομάχους. Περάσαμε από το Λαχανά και μετά από κάνα δυο ώρες ξεπρόβαλλε μπροστά μας ένας καταπράσινος κάμπος όπου ξεχώριζε η πορεία του Στρυμόνα ποταμού, ενώ στο βάθος έβαζε τέλος στο απέραντο το όρος Μπέλες.. Μα είχα πεινάσει μετά από τόσο δρόμο και, έκατσα κάτω από ένα πλατάνι για να φάω το τυρί και το ψωμί που μου είχαν δώσει στο προηγούμενο χωριό με αντάλλαγμα μια οικογενειακή φωτογραφία. Ήμουν τυχερός, γιατί εκεί που έκατσα εμφανίστηκε μια παρέα από τα σοκάκια με δυο ζουρνάδες και ένα νταούλι. Έμοιαζε να βγήκαν από κάποιο σπίτι που είχε γιορτή και προηγήθηκε μεγάλο γλέντι. Και βρε παιδιά κάνανε ένα χορό, μα ένα χορό!
3η σκηνή
Σείονταν ο τόπος από τους δυνατούς βρόντους του νταουλτζή, τους ζουρνατζήδες και τους χορευτές.
Κατά την περιοδεία μου στα κεντρικά και ανατολικά της Μακεδονίας συγκέντρωσα πλούσιο υλικό από φωτογραφίες και σημαντικές πληροφορίες. Όμως ο Μακεδονικός Αγώνας γεννήθηκε στα μυαλά των Ελλήνων μετά από σημαντικά γεγονότα που έλαβαν δράση στα δυτικά της Μακεδονίας, με το σημαντικότερο το χαμό του καπετάν Παύλου Μελά, του πρωτομάρτυρα όπως τον λέγανε. Για το λόγο αυτό θεώρησα ότι μια δημοσιογραφική έρευνα στις περιοχές όπου έδρασε ο Παύλος Μελάς θα ανέβαζε τη ζήτηση των αθηναϊκών εφημερίδων. Έτσι σκέφτηκα να επισκεφτώ την Κοζάνη, την Καστοριά, τη Σιάτιστα με σκοπό να βρω ανθρώπους που τον γνώρισαν από κοντά και συνεργάστηκαν μαζί του. Το ταξίδι μου κράτησε μιάμιση μέρα. Αφού περάσαμε το απέραντο και καταπράσινο οροπέδιο της Κοζάνης, φτάσαμε στη Σιάτιστα..
Κόντευε Αη Δημήτρης. Εκείνο το διάστημα ένας από τα μέλη της επιτροπής Άμυνας της Σιάτιστας, γιατρός στο επάγγελμα, πάντρευε το γιο του. Όλη η πόλη ζούσε την προετοιμασία της χαράς για τα στεφανώματα του γιου του γιατρού. Τελειώνοντας το μυστήριο κατευθυνθήκαμε για το αρχοντικό του γιατρού, όπου θα μας τραπέζωνε για τη μεγάλη χαρά. Κατά την πομπή προς το σπίτι οι Σιατιστινοί τραγουδούσαν τραγούδια χαράς προς το ζευγάρι που μαζί με τα γέλια και το δυνατό ήχο των χάλκινων οργάνων αντηχούσαν στα στενά σοκάκια ανάμεσα στα επιβλητικά αρχοντικά.
4η σκηνή
Εκείνη η μέρα στη Σιάτιστα θα μου μείνει αξέχαστη. Ήταν καλοί και χαρούμενοι άνθρωποι. Με φιλοξένησαν σαν άρχοντα. Τα τραπέζια τους ήταν γεμάτα καλούδια, όπως τα λέγανε, ενώ τα κλαρίνα και τα τραγούδια δεν είχαν σταματημό ως τις πρώτες πρωινές ώρες της επόμενης μέρας.
Η αποστολή μου έφτανε στο τέλος της και πήρα εντολή να μεταβώ στην Τεργέστη. Πηγαίνοντας για το Δυρράχιο πέρασα από τη Φλώρινα την παραμονή Χριστουγέννων. Εκεί ανάβουν τεράστιες φωτιές με σωρούς από ξύλα που συγκεντρώνονται για μήνες. Το κρύο ήταν τσουχτερό παγώνοντας ακόμα και την ανάσα σου πάνω στα γένια. Όμως δεν ήταν ικανό να κρατήσει τους Φλωρινιώτες μακριά από το γλέντι με τα χάλκινα γύρω από τη μεγάλη φωτιά.
Οι λέξεις αγώνες και Έλληνες είναι ένα και το αυτό. Αμέτρητοι μάρτυρες, αμέτρητοι ήρωες, αμέτρητοι θρήνοι, αμέτρητες θυσίες. Αυτό που κάνει τους Έλληνες δίνουν ακόμα και τη ζωή για τα ιδανικά τους είναι το χρέος απέναντι στην ένδοξη Ιστορία των προγόνων τους.
Έχω όμως ένα φόβο μέσα μου. Μια ανησυχία. Ότι το αίσθημα αυτό αρχίζει να ξεθωριάζει. Ότι όσο περνάν τα χρόνια δεν κοιτάμε πλέον πίσω μας για να νοιώσουμε το δικό μας χρέος απέναντι στους προγόνους μας έχοντας την υποχρέωση να οδηγήσουμε τους απογόνους μας στο αυτονόητο, στα ένδοξα χνάρια τους.
Έχω το φόβο ότι δεν κοιτάμε πλέον ούτε καν δίπλα μας αψηφώντας το συνάνθρωπο πλάθοντας παράλληλα ψευδαισθήσεις ότι ευημερούμε και προοδεύουμε. Αυτή η στάση όμως μας οδηγεί στη λήθη και μας αποπροσανατολίζει από τα ιδανικά μας δίνοντας το δικαίωμα σε κακόβουλους γείτονες να διαστρεβλώσουν τη μακρά και πασίγνωστη Ιστορία μας.
Ε, όχι! Είναι χρέος μας να μην το επιτρέψουμε.
